下面是本週練習題[5]的解答:
[
中醫學概論
◎ (Tiong'y-Hak
Khaelun
--- A ---
中醫的臟象理論對應著現今之生理學，病機對應著現今之病理學，其內容偏向於體內訊息論；而診斷上，則以望（形、色）、聞（聲音、氣味）、問（症狀及排泄物）、切（把脈與觸診）先收集病患身體的表現，然後經過「辨証」的手續，以「陰、陽」為總綱，審查病位的「表、裏」、病性的「寒、熱」，體質的「虛、實」，以作為「論治」的依據。
◎(Tiong'y
ee "zoxngsiong-lylun" tuie'exng-tioh hiexnkym ee senglie-hak, ar
"cidpvi-pvixky"
tuie'exng-tioh pvixlie-hak, yn ee laix'ioong
phienhioxng ti theflai-sirnseg-lun; ar cyntoaxn-siong
ciu eng "bong (heeng kab seg)","buun (sviaf
kab bi)", "bun (pvixzong kab
phaisied-but)", ykip "chied (bongmeh kab chiokcirn)"
siefn laai siucip hoaxnciar ee sengkhw ee piaw-hien, jien'au
kengkoex "piexnzexng" ee chiwsiok, eng "ym-ioong"
zox zofngkafng, laai symzaf hoaxnpvi-pox'uiee
"pior-lie', kab pvixzexng ee "haan-jiet",
thefcid ee "hy-sit", laai zorcviaa
"luxnti" ee ikux. |
這種「辨証論治」的流程，相當於現代的控制論；而中醫治療的方式則有針灸的物理療法、食療的營養療法、藥療的化學療法、控制七情（怒、喜、思、憂、悲、恐、驚）的精神療法、五色（青、赤、黃、白、黑）五聲（角、徵、宮、商、羽）的視聽療法、五運六氣子午流注等時間醫學療法。
[
◎(Citkhoarn
"piexnzexng-luxnti" ee liutheeng, tuie'exng-tioh hiexntai ee
khorngzex-lun; ar tiong'y ee tixliaau-hengseg khiog u "ciamkux" ee
budlie-liauhoad, "sidliaau" ee eng'iorng-liauhoad, "ioqliaau" ee
hoarhak-liauhoad, khorngzex "chitzeeng", ciuxsi "lo-hie-sw-iw-py-khiorng-kviaf"
ee zengsiin-liauhoad, khorngzex "gvofseg",
ciuxsi "zhvef", "aang", "ngg", "peh",
kab "of", ykip khorngzex "gvofsviaf",
ciuxsi "kag-tefng-kiofng-siofng-uo" ee sixthviaf-liauhoad,
koq cixn-cidpo si phoeahap "gvof'un-liogkhix"
kab "zwgvor-liuzux" terng ee sikafn-ihak-liauhoad. |
以上所述中醫學的內容，雖已經接近成熟的境界，但僅止於閎觀醫學的範圍，今之中醫學者，宜在閎觀的基礎上，利用現代科學的工具，從微觀方面繼續用功，整合中、西醫學的業績，早日達成國際化的境界，如此則將是克服人類疾病的一大福音。
[
◎ (
Ysiong sor-korng ee tiong'y-hak ee laix'ioong, suijieen hiexkym ykefng
ciapkin sengsek ee kefngkaix, iawsi kantvaf
kaux hongkoafn-ihak ee hoaxn'uii naxtvia.
Hiexntai ee tiong'y-hagciar engkay tioh ti cit'ee hong-koafn ee kizhor-terng,
koq lix'iong hiexntai-khohak ee chiwtvoa, zu
bixsi ee hongbin laai keasiok loflek, zernghap-tioh tiong'sef-ihak ee giabzeg,
zafjit laai tadseeng kokzex-hoax ee kefngkaix;
afnny ciu oe cviazoex boeq
khek'hok jinlui-citpvi ee toa-hok'ym. |
---B---
中醫在臨床上治療疾病，講究配合人體的自然療能，不論針灸
用藥，都是幫助人體袪除疾病。
[
◎ (
Tiong'y ti limzhngg-siong teq tixliaau citpvi
ee sii, tioh kafngkiux phoeahap-tioh jinthea ee
zuxjieen-liauleeng. Bolun si ciamkux
iafsi exng'ioh, lorng si teq ka jinthea pangzan khix khutuu citpvi. |
譬如感冒；中醫認為因為人體無法適應突然的天氣變化而得病，稱為傷風，因為個人體質不同，傷風後的症狀出現寒、熱兩種不同的表現，因此，有風寒證和風熱證之分。
[
◎(
Phiejuu laai khvoax
kafmmo. Tiong'y jixn'uii jinthea in'ui boextaxng
sek'exng tudjieen ee thvikhix-piernhoax
ciaq laai titpvi. Afnny
ciu ka y kiorzoex "sionghofng". Zef si in'ui korjiin ee thefcid
bokaang, sionghofng-au ciu zhut'hien bokaang ee "haan"-"jiet" liofngciorng
piawhien, sof'ie ciu korng u honghaan-zexng kab hongjiet-zexng ee hunpiet. |
風熱證表現發熱、咽喉腫痛、舌色紅、苔薄黃、脈浮數等症狀；風寒證表現發熱、無汗、骨節酸痛、舌色正常、苔薄白、脈緊等症狀，兩者用藥明顯差異。
[
◎(Hongjiet-zexng
piawhien-zhud hoatjiet, na'aau zefngthviax,
cih ee sekti pvie'aang, ciqkof
toax poh-ngg, meh phuu-kirn, terng ee zerngzong;
honghaan-zexng ciu piawhien-zhud hoatjiet, boo-laukvoa,
kutzad sngthviax, cih-seg zerngsiong, ciqkof
poh-peh, meh aan, terng ee zerngzong. Liofng-ciar ee ioxng'ioh
ciu tioh u benghiern ee zha'vi. |
又,因「風」有快速變動的性質，傷風感冒容易引起併發症，所以病位上有表、裏的分別，風邪在表，則疾病沒有併發症，風邪入裏則疾病已侵入內臟；中醫又極注重人體的正氣，即現代所言免疫機能狀況，有虛、實之分，「虛」表示免疫機能下降，且病邪強，「實」表示免疫機能與病邪兩者都強。
[
◎(Koq
in'ui "hofng" u pierntong-cviakirn
ee serngcid, sionghofng-kafmmo ciu iong'vi
ynkhie pernghoad-zexng. Sof'ie pvix'ui-siong
u pior-lie ee hunpiet. Hongsiaa ti "pior" ciu pvi
boo pernghoad-zexng. Hongsiaa na jip "lie", pvi
ciu chimjip laixzong. Tiong'y koq huisioong-zuotiong
jinthea ee "zerngkhix", zef ciu tuie'exng-tioh hientai sor-korng
ee biefn'ek-kileeng, y ee zoxnghorng u "hy" kab "sit"
ee hunpiet; "hy" piawsi biefn'ek-kileeng haxkaxng, koq
pvi ee siakhix kioong, "sit" piawsi biefn'ek-kileeng
kioong ar pvi ee siakhix ia kioong. |
以上 熱、表、實, 屬「陽
」；寒、裏、虛,屬「陰」，中醫以「陰」、「陽」為總綱，加上「表」、「裏」、「寒」、「熱」、「虛」、「實」共八綱，配合五臟六腑來對疾病下「診斷」，然後做為治療的依據。
[
◎(
Ysiong sor-korng ee jiet, pior kab sit si siok ti "ioong", ar haan, lie
kab hy siok ti "ym". Tiong'y eng ym-ioong zox zofngkafng, ar
kasiong pior-lie-haan-jiet-hy-sit, zofngkiong u
poeh'ee "kafng", kiorzox "patkafng"; phoeahap-tioh
gvofzong-lioghuo
laai tuix citpvi ha cyntoaxn, jien'au ka yn
tngzoex tixliaau ee ikux. |
疾病在表則解表證，解表藥如麻黃、桂枝、荊芥、防風等
「裏」則攻裏證，如大黃、枳實、芒硝等；有「寒」則用溫灸或溫熱藥，如生薑、附子、肉桂等，有「熱」以寒涼藥如黃連、黃芩、石膏等治療。
[
◎(
Citpvi
ti "pior" ciu tioh kae-piofzexng, kae-piofzexng ee ioh u mahoong, kuieky,
kviukaix, honghofng, terng;
na ti "lie" ciu tioh kofng-lyzexng, chinchviu
eng tauxhoong, cycih, bongsiaw, terng laai tixliaau.
U "haan" ciu eng wn-kux iafsi unjiet-ioh, chinchviu
zhvekviw, huozuo,
jiogkuix, terng. U "jiet" ciu eng hanliaang-ioh, chinchviu
ng'nii, ngkhym, cioqkof, terng, laai tixliaau. |
有「虛」則以補養藥，如人參、黃耆、當歸、紅棗等來治療；有「實」則以瀉實藥，如三稜、莪莍等。中醫善用大自然物類植物、動物及礦物，或針灸來幫助人體袪除疾病，臨床上治病講究高療效，低毒性或低傷害性，疾病痊癒後再以食療做病後調養，來預防疾病復發。
[
◎(U
"hy" ciu eng pof'iorng-ioh, chinchviu
jinsafm, ngkii, tongkuy, angzor, terng laai tixliaau;
u "sit" ciu eng siax-sit-ioh, chinchviu
samleeng, gvozud, terng.
Tiong'y siexn'iong toa-zuxjieen ee budlui, paukoad sidbut, toxngbut,
kab khorngbut, ia eng ciamkux, laai pangzan jinthea khix khutuu
citpvi. Limzhngg-siong
teq tixpvi, tioh kafngkiux
koaan-liauxhau, ke-togsexng iafsi ke-sionghai-sexng.
Afnny citpvi hofliao-y'au
koq eng sidliaau laai zox pvix'au ee
tiau'iorng, afnny ciu thafng uxhoong citpvi
ee hoghoad. |
. |